Οι μυρμηκιές είναι καλοήθεις υπερπλασίες του δέρματος οι οποίες προκαλούνται από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (Human Papilloma Virus-HPV). Πάνω από 70 είδη HPV ιών έχουν ενοχοποιηθεί για μυρμηκιές. Πιστεύεται ότι συγκεκριμένοι τύποι ιών προκαλούν μυρμηκιές σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος.
Οι μυρμηκιές , αν και αποτελούν καλοήθη κατάσταση, προκαλούν ανησυχία στους ασθενείς, καθώς μπορεί να πονάνε ή και να αιμορραγούν, ενώ αν οι μυρμηκιές εντοπίζονται στα πόδια μπορεί να δυσχεραίνουν ακόμα και τη βάδιση. Ο εν λόγω ιός προκαλεί τον ταχύ πολλαπλασιασμό των κυττάρων του δέρματος, με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται οι μυρμηκιές, δηλ. καλοήθη εξογκώματα με μορφή “κουνουπιδιού”. Οι μυρμηκιές είναι η δεύτερη σε συχνότητα δερματική νόσος μετά την ακμή. Τα παιδιά και τα άτομα νεαρής ηλικίας προσβάλλονται συχνότερα από μυρμηκιές, λόγω του ανώριμου ανοσοποιητικού τους συστήματος, αν και δεν αποκλείεται η εμφάνισή τους σε οποιαδήποτε ηλικία.
Θεραπείες Που Προτείνουμε
Μυρμηκιές συνήθως εμφανίζονται στα χέρια, στα πόδια και στο πρόσωπο. Στην πραγματικότητα όμως, από μυρμηκιές μπορεί να προσβληθεί οποιοδήποτε σημείο του σώματος. Πιο συχνή είναι η εμφάνιση των μυρμηκιών το καλοκαίρι, λόγω της μη χρήσης υποδημάτων και των εύκολων μικροτραυματισμών, της εφίδρωσης και της αυξημένης επαφής με το νερό, που καθιστούν το δέρμα πιο ευάλωτο στο να τραυματιστεί και με αυτόν τον τρόπο ο ιός να εισχωρήσει εύκολα μέσα στο δέρμα.
Τρόποι μετάδοσης
Η μετάδοση των μυρμηκιών γίνεται με απλή επαφή, συχνά σε θέσεις που παρουσιάζουν μικρές λύσεις της συνέχειας του δέρματος, εκδορές ή άλλους μικροτραυματισμούς. Οι μυρμηκιές λοιπόν μπορούν να μεταδοθούν με τη χειραψία ή την επαφή με μολυσμένα αντικείμενα, καθώς οι ιοί που προκαλούν τις μυρμηκιές μπορούν να ζήσουν εκτός ανθρωπίνου σώματος επί αρκετές ημέρες.
Επίσης οι μυρμηκιές μεταδίδονται από την πισίνα, καθώς οι HPV ιοί είναι ανθεκτικοί στο χλώριο. Η επαφή, λοιπόν, με γυμνά πόδια σε περιβάλλον που μπορεί να υπάρχει σε πληθώρα ο ιός οδηγεί στην εύκολη μετάδοσή του.
Μυρμηκιές μεταδίδονται από τις πετσέτες για τον ίδιο λόγο, καθώς ο ιός είναι εξαιρετικά ανθεκτικός και μπορεί να ζει σε μολυσμένα αντικείμενα επί τουλάχιστον 6 ημέρες.
Συχνά μυρμηκιές μεταδίδονται στον ίδιο μας τον εαυτό με ενοφθαλμισμό σε σημεία τραυματισμών. Για παράδειγμα, μπορεί οι μυρμηκιές των παλαμών να οδηγήσουν σε μυρμηκιές προσώπου, ή οποιουδήποτε άλλου σημείου του σώματος μετά από επαφή του με την μολυσμένη περιοχή.
Τύποι
Οι μυρμηκιές ανάλογα με την κλινική τους εικόνα διακρίνονται σε:
Κοινές μυρμηκιές
Oι κοινές μυρμηκιές μπορεί να είναι στρογγυλές ή να έχουν ακανόνιστο σχήμα με λευκό, γκρίζο ή καφέ χρώμα και μπορεί να είναι επίπεδες ή να σχηματίζουν επάρματα στο μέγεθος ενός μπιζελιού. Οι κοινές μυρμηκιές αναπτύσσονται συνήθως γύρω από τα νύχια, τα δάχτυλα των παλαμών ή και των πελμάτων,καθώς και το πίσω μέρος των παλαμών ή και των πελμάτων, αλλά μπορεί να εμφανιστούν επίσης στα γόνατα και στο πρόσωπο, σε περιπτώσεις που το δέρμα έχει τραυματιστεί. Από πλευράς συμπτωμάτων, οι κοινές μυρμηκιές είναι ασυμπτωματικές, εκτός από αυτές που αναπτύσσονται στα πέλματα,όπου λόγω της ανομοιόμορφης πίεσης του σωματικού βάρους που ασκείται, δημιουργούνται αντιδραστικά επώδυνοι τύλοι (κάλοι).
Ομαλές μυρμηκιές
Οι ομαλές μυρμηκιές είναι ασυμπτωματικές, ελαφρώς επηρμένες ή επίπεδες βλάβες με λεία επιφάνεια και ανοιχτό καφέ ή γκριζοκίτρινο χρώμα. Ομαλές μυρμηκιές εντοπίζονται συνήθως στο μέτωπο, στη ραχιαία επιφάνεια των χεριών, στο πηγούνι, στο λαιμό και στα πόδια, ενώ μπορεί χαρακτηριστικά να διατάσσονται σε μια γραμμή ως αποτέλεσμα εξάπλωσής τους λόγω ξυσίματος της περιοχής (μυρμηκιές και φαινόμενο Koebner).
Θηλωματώδεις μυρμηκιές
Οι θηλωματώδεις μυρμηγκιές εμφανίζονται συνήθως στους άνδρες, κατανέμονται στο πρόσωπο και στο λαιμό , όπου συχνά συρρέουν. Οι μυρμηκιές αυτές σχηματίζουν μικρές ομάδες στο γένι των ανδρών ή και στο τριχωτό της κεφαλής.
Δακτυλοειδείς ή νηματοειδείς μυρμηκιές
Οι μυρμηκιές αυτές μοιάζουν με θηλώματα και εντοπίζονται κυρίως στα πλάγια του λαιμού, στις μασχάλες και τις μηρογεννητικές πτυχές. Ονομάζονται και μυρμηκιώδη θηλώματα και πολλαπλασιάζονται με την τριβή και τη χρήση αλυσίδων γύρω από το λαιμό, λόγω μικροτραυματισμού.
Είδη ανάλογα με την εντόπιση
Μυρμηκιές πελμάτων
Οι μυρμηκιές πελμάτων εμφανίζονται σαν μια σαφώς αφοριζόμενη κυκλική βλάβη με τραχιά υπερκερατωσική επιφάνεια. Το χρώμα τους είναι στο χρώμα του δέρματος, ενώ αν αφαιρεθεί η παχιά επικάλυψή τους παρατηρούνται μαύρα στίγματα τα οποία είναι παθογνωμονικά για τη νόσο. Οι μυρμηκιές πελμάτων συνήθως αναπτύσσονται στις θέσεις της μεγαλύτερης πίεσης του πέλματος. Στις γυναίκες οι μυρμηκιές πελμάτων προτιμούν το πρόσθιο μέρος κάτω από τα δάχτυλα. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι μυρμηκιές πελμάτων μπορεί να συρρέουν δημιουργώντας πλάκες με την εμφάνιση «μωσαϊκού».
Οι μυρμηκιές πελμάτων συνήθως είναι εξαιρετικά επώδυνες αν δεν αντιμετωπιστούν και προκαλούν δυσκολία και έντονο πόνο κατά τη βάδιση. Οι μυρμηκιές πελμάτων λόγω της πίεσης από τη βάδιση συνήθως δεν αναπτύσσονται με την μορφή εξογκωμάτων αλλά με τη μορφή σκληρών οζιδίων. Πρέπει λοιπόν σε μυρμηκιά πέλματος να γίνεται διαφοροδιάγνωση από πιθανό κάλο ποδιού (τύλος).
Μυρμηκιές παλαμών
Είναι η συχνότερη εντόπιση των μυρμηκιών. Οι μυρμηκιές χεριών είναι πολύ συχνές. Μπορεί να εντοπίζονται στην παλάμη ή και στη ράχη των χεριών. Συχνά οι μυρμηκιές χεριών εντοπίζονται γύρω από τα νύχια οπότε και ονομάζονται περιονύχιες μυρμηκιές.
Οι μυρμηκιές παλαμών αποτελούν συχνή εκδήλωση των παιδιών που με τα χέρια τους μπορούν να αγγίξουν μολυσμένα αντικείμενα, ενώ δεν έχουν ακόμη ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα για να τα προφυλάξει. Μυρμηκιές χεριών εμφανίζουν συχνά άτομα που λόγω της εργασίας τους έχουν συχνή επαφή με νερό, π.χ. νοικοκυρές, κομμωτές. Οι μυρμηκιές δακτύλων που εμφανίζουν συχνά τα άτομα αυτά προκαλούν έντονα ενοχλήματα και πόνο που δυσχεραίνει την εργασία τους.
Οι μυρμηκιές δακτύλων μπορεί να εμφανίζονται είτε γύρω από τα νύχια, είτε στην παλαμιαία επιφάνεια. Συχνά μυρμηκιές δακτύλων εντοπίζονται και ανάμεσα στα δάκτυλα με έντονο πόνο ή και αιμορραγία. Λόγω της παρατεταμένης διαβροχής της επιδερμίδας, αυτή γίνεται πιο ευάλωτη, δημιουργούνται μιροτραυματισμοί και αναπτύσσονται μυρμηκιές παλαμών, καθώς και περιονύχιες μυρμηκιές, λόγω της λεπτής επιδερμίδας και της εύκολης εισχώρησης του ιού.
Μυρμηκιές προσώπου
Το πρόσωπο αποτελεί συχνή εκδήλωση μυρμηκιών. Μυρμηκιές προσώπου εμφανίζουν συνήθως τα παιδιά και είναι κατά το πλείστον ασυμπτωματικές. Οι μυρμηκιές προσώπου είναι ομαλές και επίπεδες και συχνά πολλαπλασιάζονται λόγω του ξυσίματος.
Οι μυρμηκιές προσώπου αποτελούν συχνά αισθητικό πρόβλημα για τον ασθενή. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται από το Δερματολόγο ώστε να κάνει σωστή διάγνωση και θεραπεία των μυρμηκιών προσώπου και να τις διαχωρίσει από πιθανές υπερπλασίες δέρματος και σπίλους.
Μυρμηκιές γεννητικών οργάνων (κοινώς κονδυλώματα)
Οι μυρμηκιές αυτές είναι ουσιαστικά τα γνωστά κονδυλώματα, που μπορεί όμως να μην έχουν μεταδοθεί μόνο με τη σεξουαλική επαφή, αλλά και λόγω της δερματικής τριβής απευθείας από τις μυρμηκιές χεριών.
Αίτια
Οι μυρμηκιές είναι ιογενούς αιτιολογίας ογκίδια της επιδερμίδας. Ως γνωστόν οι HPV ιοί είναι υπεύθυνοι για την εμφάνιση των μυρμηκιών.
Οι τύποι HPV2 και HPV4 είναι υπεύθυνοι για τις κοινές μυρμηκιές. Άλλοι τύποι ιών είναι οι HPV1, HPV3, 26, 29 και 57.
Οι τύποι HPV16, HPV18 είναι υψηλού κινδύνου ιοί και σχετίζονται με δυσπλασίες και καρκίνο τραχήλου μήτρας.
Το ίδιο και οι HPV 58, 33, 45, 31, 52, 35, 39, 59 που δε σχετίζονται με μυρμηκιές, αλλά με καρκίνο αιδοίου, κόλπου, καρκίνο πέους,πρωκτού και στοματοφαρυγγικής κοιλότητας.
Για την εμφάνιση μυρμηκιών πελμάτων έχουν ενοχοποιηθεί οιHPV1, 2, 3, 4, 27, 28, 58, ενώ ομαλές μυρμηκιές προκαλούν συχνά οιHPV 3, 10, 38.
Μυρμηγκιές γεννητικών οργάνων (κονδυλώματα) προκαλούν οι HPV 6, 11, 42, 44.
Συμπτώματα
Συνήθως οι μυρμηκιές είναι ασυμπτωματικές, δεν εμφανίζουν δηλαδή συμπτώματα.
Μερικές φορές όμως μπορεί να προκαλούν φαγούρα (κνησμό) που οδηγεί σε έντονο ξύσιμο, τραυματισμό κι εύκολη εξάπλωση-μετάδοση αυτών σε άλλα σημεία.
Επώδυνες είναι συνήθως οι μυρμηκιές παλαμών και οι μυρμηκιές πελμάτων. Κατά τη χειρανακτική εργασία προκαλούν πόνο κι έντονη δυσανεξία, το ίδιο και στη βάδιση, αν πρόκειται για μυρμηκιές πελμάτων. Κατά την πίεση των μυρμηκιών παλαμών και πελμάτων, όπως συμβαίνει στη βάδιση, μπορεί αυτές λόγω έντονης τριβής-τραυματισμού να αιμορραγήσουν. Έντονο πόνο εμφανίζουν και οι υπονύχιες μυρμηκιές που είναι ουσιαστικά μυρμηκιές που αναπτύσσονται κάτω από το νύχι, οδηγώντας σε πιθανή αποκόλληση αυτού και έντονη δυσανεξία στα χέρια ή στα πόδια.
Οι νηματοειδείς μυρμηκιές που εντοπίζονται στον τράχηλο και στον κορμό μπορούν να τραυματιστούν, να αποκολληθούν, να αιμορραγήσουν και να μολυνθούν, προκαλώντας έντονο πόνο και φλεγμονή που επιβάλλει την άμεση θεραπεία αυτών. Η διάγνωση των μυρμηκιών θα πρέπει να γίνεται αποκλειστικά από το δερματολόγο, καθώς και άλλες βλάβες, όπως κάποιοι καρκίνοι του δέρματος, μπορεί να μιμούνται σε εμφάνιση μια μυρμηκιά. Επομένως όταν μια βλάβη που μπορεί να μοιάζει σαν μυρμηκιά μεγαλώνει γρήγορα, αιμορραγεί, αλλάζει χρώμα ή πολλαπλασιάζεται σε μέγεθος θα πρέπει να απευθυνόμαστε άμεσα στον ειδικό δερματολόγο.
Μυρμηκιές στα παιδιά
Τα παιδιά προσβάλλονται πολύ συχνά από μυρμηκιές. Η ανωριμότητα του ανοσοποιητικού τους συστήματος και η έλλειψη αντισωμάτων προς τους HPV συμβάλλει στην εύκολη ανάπτυξη και πολλαπλασιασμό των μυρμηκιών στα παιδιά. Οι μυρμηκιές στα παιδιά εμφανίζουν ιδιαιτερότητες τόσο στα συμπτώματα, όσο και στη θεραπεία. Οι μυρμηκιές στα παιδιά εντοπίζονται συνήθως στα χέρια, στα πόδια ή και στο πρόσωπο.
Οι μυρμηκιές στα παιδιά έχουν την τάση να είναι πιο επίπεδες και μαλακές σε σχέση με τους ενήλικες λόγω της λεπτότερης επιδερμίδας τους. Οι μυρμηκιές στα παιδιά μεταδίδονται εύκολα, καθώς δεν είναι εύκολο να τηρηθούν οι κανόνες υγιεινής, αγγίζουν τα πάντα με τα χέρια τους και συνηθίζουν να περπατάνε ξυπόλητα. Ιδιαίτερα ευαίσθητα εμφανίζονται τα παιδιά με ατοπιή δερματίτιδα, τα οποία έχουν μειωμένες άμυνες στην επιδερμίδα τους και ξηροδερμία που συνοδεύεται από κνησμό κι εκδορές.
Η θεραπεία των μυρμηκιών στα παιδιά γίνεται κυρίως με laser τελευταίας τεχνολογίας, καθώς η χρήση οξέων και καυστικών ουσιών αντενδείκνυται στις μικρές ηλικίες. Συχνά εμφανίζονται υποτροπές και η αντιμετώπιση των μυρμηκιών στα παιδιά μπορεί να απαιτήσει αρκετό χρόνο για την οριστική εξάλειψή τους.
Διάγνωση
Η διάγνωση των μυρμηκιών συνήθως δεν παρουσιάζει δυσκολία για τον έμπειρο Δερματολόγο και γίνεται κλινικά. Στις μυρμηκιές των πελμάτων που συχνά συγχέονται με τους κάλους, ο Δερματολόγος μπορεί να ξύσει με ένα νυστέρι την επιφάνεια της μυρμηκιάς, οπότε παρατηρεί τα μαύρα στίγματα κάτω από τη σκληρή επιφάνεια που αντιπροσωπεύουν τα αιμοφόρα αγγεία που θρέφουν τον υπερπλαστικό ιστό της μυρμηκιάς κι επιβεβαιώνουν τη διάγνωση της μυρμηκιάς.
Σπάνια μπορεί να χρειαστεί βιοψία για την οριστική διάγνωση της μυρμηκιάς, κυρίως όταν η εικόνα της μοιάζει με επιθηλιώματα ή καρκινώματα δέρματος σε ενήλικες. Η ιστολογική εικόνα της μυρμηκιάς είναι χαρακτηριστική, καθώς υπάρχει πάχυνση όλων των στιβάδων της επιδερμίδας και εμφάνιση κοιλοκυττάρων που είναι παθογνωμονικά. Η ανίχνευση του τύπου του ιού της μυρμηκιάς με μια ειδική εξέταση που ονομάζεται αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR), δε συνιστάται και δε γίνεται στην πράξη, καθώς δε μεταβάλλει το θεραπευτικό πρωτόκολλο.
Προφύλαξη
Οι μυρμηκιές είναι εξαιρετικά μεταδοτικές και η τήρηση κάποιων κανόνων είναι απαραίτητη για την πρόληψη. Το συχνό πλύσιμο των χεριών είναι απαραίτητο καθώς μυρμηκιές μεταδίδονται ακόμη και με την απλή επαφή.
Η επαφή με γυμνά πόδια γύρω από πισίνες, καθώς και στην άμμο πρέπει να αποφεύγεται γιατί ο ιός της μυρμηκιάς μπορεί να ζει εκεί για αρκετά 24ωρα.
Αποφυγή χρήσης πισίνας σε άτομα με μυρμηκιές έως ότου θεραπευτούν είναι επιβεβλημένη για την πρόληψη της μετάδοσής τους σε άλλα άτομα.
Η χρήση ατομικής πετσέτας αποτρέπει την μετάδοση των μυρμηκιών.
Η άμεση θεραπεία μυρμηκιών όταν αυτές εμφανίζονται, μας προφυλάσσει από την εξάπλωσή τους και τη μετάδοσή τους σε άλλους.
Αντιμετώπιση
1)Οι Μυρμηκιές αποτελούν ίσως το πιο συχνό ιογενές δερματικό νόσημα κι οφείλονται στον ιό HPV.
Η δερματική εκδήλωση ποικίλλει σε βαρύτητα κι έκταση αντίστοιχα με την άμυνα της επιδερμίδας, αλλά και γενικότερα του ανοσοποητικού του οργανισμού μας. Κάποιοι ασθενείς εμφανίζονται ιδιαίτερα ευάλωτοι στο να κολλήσουν και να εμφανίσουν μυρμηκιές.
Στα παιδιά που πάσχουν από ατοπική δερματίτιδα, η μειωμένη άμυνα της επιδερμίδας, η ξηροδερμία κι οι διαβρώσεις από τον ξεσμό, λόγω της εκ γενετής βλάβης του επιδερμικού προστατευτικού φραγμού, αποτελούν τα αίτια αυξημένου ποσοστού εμφάνισης, ανθετικότητας και μετάδοσης του ιού.Σε όλους αυτούς τους ασθενείς, οι οποίοι εμφανίζουν αποδυναμωμένο το ανοσοποιητικό τους σύστημα, λόγω άλλων συνοδών νοσημάτων, στρες, κόπωσης ή καπνίσματος, η εξάπλωση του ιού κι οι συχνές υποτροπές είναι συνηθισμένο φαινόμενο.
Ο ιός χαρακτηρίζεται από έναν αριθμό και μπορεί να εμφανιστεί σε πολλές περιοχές του προσώπου ή του σώματος. Συνήθως κάποιοι συγκεκριμένοι τύποι του ιού, έχουν ευτροπισμό, δηλαδή αγαπούν να εμφανίζονται σε συγκεκριμένες περιοχές, όπως τα πέλματα των ποδιών, ή/και τα δάκτυλα – παλάμες χεριών, άλλοι στο πρόσωπο ( κυρίως οι Ομαλές Μυρμηκιές) κι άλλοι στην επιδερμίδα και βλεννογόνους των γεννητικών οργάνων, πρωκτού και στόματος (κονδυλώματα).
Στο Derma Laser Aesthetics αντιμετωπίζουμε καθημερινά παιδιά κι ενήλικες με μυρμηκιές. Η αντιμετώπιση μυρμηκιών θα πρέπει να γίνει με γνώμονα τη μορφή τους, την εντόπισή τους και την ηλικία του ασθενούς.
Η αντιμετώπιση σήμερα, λόγω της μεγάλης εξέλιξης των »lasers» και της φαρμακοτεχνολογίας, γίνεται με πολύ καλά αποτελέσματα.Στο ιατρείο, η Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος Γελέκη Τίνα, χρησιμοποιεί τριών ειδών »lasers» για την καλύτερη δυνατή ανταπόκριση στη θεραπεία και τη μείωση των μελλοντικών υποτροπών. Το »Nd-Yag Long-Pulse laser», το οποίο εξαχνώνει τα επιφανειακά τριχοειδή αγγεία, που αναζητεί ο ιός για να τραφεί, αποκόπτοντας με αυτόν τον τρόπο τον τροφισμό του ιού, ενώ παράλληλα το »Plexr»(Plasma technology) και το »Co2 laser» εξαχνώνουν την επιφανειακή υπερκεράτωση και την ίδια στιγμή δημιουργούν μια ακτίνα θερμικής ακτινοβολίας γύρω από τη βλάβη, με σκοπό να εξαφανίσουν το ιϊκό φορτίο και να μειώσουν τις πιθανές υποτροπές.
Τα πλεονεκτήματα της θεραπείας των μυρμηκιών με lasers είναι:
- Ατραυματική κι αναίμακτη μέθοδος
- Δεν αφήνει σημάδια και ουλές
- Στοχεύει στην εξαφάνιση του ιικού φορτίου με την ελάχιστη δυνατή βλάβη στο υγιές δέρμα.
- Η θερμική ακτινοβολία εισχωρεί σε μεγάλο βάθος στο δέρμα, χωρίς να το τραυματίζει, καταστρέφοντας ακόμη και τη «ρίζα» της μυρμηκιάς.
- Πολλές φορές μπορεί να απαιτηθεί μόλις μία συνεδρία για την πλήρη ίαση και ο ασθενής φεύγει από το ιατρείο πλήρως θεραπευμένος.
- Η laser θεραπεία των μυρμηκιών σχετίζεται με το μικρότερο ποσοστό υποτροπών (δηλ. υπάρχει μικρότερη πιθανότητα επανεμφάνισης της μυρμηκιάς μετά από laser θεραπεία σε σχέση με τις άλλες μεθόδους)
Σε περίπτωση πολλαπλών ή/κι ανθεκτικών βλαβών, συνδυάζεται, μετά τις πρώτες ημέρες από την επεμβατική θεραπεία και την πρώτη φάση επούλωσης, η λεγόμενη <<Ανοσοθεραπεία>>, η οποία με τη βοήθεια ειδικών φαρμακευτικών σκευασμάτων, όπως είναι η Ιμικουϊμόδη και οι Συνεκατεχίνες, βοηθούν στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού ενάντια στο συγκεκριμένο τύπο του ιού.
Στις παλαιότερες μεθόδους αντιμετώπισης ανήκουν ο καυτηριασμός με διαθερμοπηξία( καυτηριασμός με ηλεκτρισμό) και η κρυοθεραπεία(καυτηριασμός με υγρό άζωτο). Αυτέ οι μέθοδοι αντιμετώπισης μυρμηκιών δεν αποτελούν πλέον θεραπεία πρώτης εκλογής, καθώς σχετίζονται με μεγαλύτερο τραύμα,πόνο, περίοδο αποθεραπείας και πιθανώς δημιουργία ουλής.
Η αντιμετώπιση μυρμηκιών με καυστικές χημικές ουσίες και χρήση ρετινοειδών αντενδείκνυται στα παιδιά και σπάνια μπορεί να χρησιμοποιηθεί πριν ή μετά τη θεραπεία με laser ως προετοιμασία ή τοπική ανοσοθεραπεία(ενίσχυση της τοπικής άμυνας της επιδερμίδας). Θα πρέπει κανείς να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός κι επιφυλακτικός στη χρήση αυτών των ουσιών λόγω των πολλών παρενεργειών που μπορούν να δημιουργήσουν.Ιδιαίτερα οι καυστικές χημικές ουσίες είναι πολύ επικίνδυνες,γιατί λόγω του ανεξέλεκτου χημικού εγκαύματος μπορόυν να οδηγήσουν σε βαθύτερη και μεγαλύτερη εξάπλωση του ιού στο δέρμα (γιγαντιαίες μυρμηκιές) .Σε αυτήν την περίπτωση, η αντιμετώπιση γίνεται πολύ πιο δύσκολη.
Γι’αυτό η αντιμετώπιση των μυρμηκιών, ακριβώς λόγω της μεγάλης εξάπλωσης, συχνής υποτροπής και πολυπλοκότητας στην αντιμετώπιση αυτού του δερματικού νοσήματος,πρέπει να γίνεται αποκλειστικά από έμπειρο δερματολόγο.
Ραντεβού
