Οι δερματικές παθήσεις, όπως το ατοπικό έκζεμα ή η ατοπική δερματίτιδα, προκαλούν κνησμό, γεγονός που συχνά οδηγεί τους ασθενείς να ξύνουν το πάσχον δέρμα, επιδεινώνοντας με αυτό τον τρόπο την πάθηση.
Ξεκινά στην παιδική ηλικία, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων μέσα στους πρώτους έξι μήνες, και μπορεί να διαρκέσει μέχρι την εφηβεία ή την ενήλικη ζωή.
Σύμφωνα με σχετικές έρευνες, το 12-25% των παιδιών και 10-15% των ενηλίκων παγκοσμίως πάσχουν από ατοπική δερματίτιδα. Το ποσοστό για τη χώρα μας διαμορφώνεται στο 10% περίπου και παρουσιάζει διαρκή αύξηση από χρόνο σε χρόνο.
Η ατοπική δερματίτιδα είναι η 2η πιο συχνή αιτία επίσκεψης των ασθενών στο δερματολόγο και αποτελεί χρόνια πάθηση, η οποία χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες εξάρσεις. Σήμερα μόνο στην Ευρώπη, πάνω από 50 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από τα συμπτώματα της ατοπικής δερματίτιδας, ενώ το 20% των παιδιών πάσχει από αυτή. Η ατοπική δερματίτιδα προκαλεί σωματική δυσφορία και μείωση της ευεξίας και της αυτοεκτίμησης των πασχόντων, διαταραχές του ύπνου και συχνά κλυδωνισμό οικογενειακών σχέσεων.
Οι βλάβες της ατοπικής δερματίτιδας αποτελούνται από κόκκινο, ερεθισμένο, ελαφρά πρησμένο και πολύ ξηρό δέρμα, το οποίο μπορεί να παρουσιάζει μικρές πληγές και ορορροή (δηλαδή να “τρέχει” υγρό). Επίσης το εξάνθημα της ατοπικής δερματίτιδας εμφανίζει χαρακτηριστική κατανομή: στη βρεφική και παιδική ηλικία αφορά συνήθως τα μάγουλα του μωρού και του παιδιού, τις καμπτικές επιφάνειες των αγκώνων και γονάτων, το δέρμα πίσω από τα αυτιά, το δέρμα του λαιμού, τους καρπούς και τους αστραγάλους.
Σε μεγαλύτερη ηλικία, δηλαδή σε εφήβους κι ενηλίκους, η κατανομή αλλάζει και αφορά συχνότερα (αλλά όχι απόλυτα) τους μηρούς, τους βραχίονες και την πλάτη. Πάντοτε υπάρχει έντονη φαγούρα, που μπορεί να μην επιτρέπει στον ασθενή να κοιμηθεί ή να ξύνεται έντονα ακόμα και στον ύπνο του.
Το ξύσιμο επιτείνει ακόμη περισσότερο τη βλάβη του δέρματος και δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερη φαγούρα, οδηγώντας σε ένα φαύλο κύκλο ξυσίματος- αισθήματος φαγούρας που αν δεν “σπάσει” με εφαρμογή των οδηγιών του δερματολόγου, η ατοπική δερματίτιδα είναι δύσκολο να θεραπευθεί.
Τα αίτια της ατοπικής δερματίτιδας
Τα ακριβή αίτια δεν είναι πλήρως γνωστά, ωστόσο οι επιστήμονες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η χρόνια ατοπική δερματίτιδα είναι ένας συνδυασμός αλληλεπιδράσεων παραγόντων μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται:
– H διαταραγμένη λειτουργία του φραγμού του δέρματος
– Ανοσολογικοί παράγοντες
– Περιβαλλοντικοί παράγοντες
– Γενετική προδιάθεση
Ποιοι έχουν περισσότερες πιθανότητες να προσβληθούν από ατοπική δερματίτιδα
Το έκζεμα ενδέχεται να κληρονομείται. Εκδηλώνεται συχνότερα σε οικογένειες με ιστορικό εκζέματος, αλλεργικής ρινίτιδας ή αλλεργικού βρογχικού άσθματος.
Το 50-60% των παιδιών με έκζεμα έχουν τουλάχιστον άλλο ένα μέλος της οικογένειας με την ίδια νόσο, ενώ το 80% των παιδιών που θα εκδηλώσουν έκζεμα έχουν και τους δύο γονείς να πάσχουν επίσης από έκζεμα. Η ατοπική δερματίτιδα δεν εμφανίζεται, όμως, σε όλα τα παιδιά στην οικογένεια.
Πού εμφανίζεται κυρίως η ατοπική δερματίτιδα
Αν και το έκζεμα μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε περιοχή του σώματος, ορισμένες περιοχές προσβάλλονται συχνότερα από άλλες.
Στα παιδιά παρατηρείται κυρίως στο πρόσωπο, ενώ, καθώς μεγαλώνουν, επεκτείνεται σε χέρια και πόδια. Σε έφηβους και ενήλικες εμφανίζεται στα γόνατα, τους αγκώνες και τον λαιμό, τους καρπούς, τους αστραγάλους και τα χέρια.
Πώς περιορίζονται τα συμπτώματα
Παρά το ότι δεν υπάρχει θεραπεία για το έκζεμα, η σωστή αντιμετώπιση μπορεί να μειώσει την ξηρότητα και τον ερεθισμό του δέρματος. Οι δερματολόγοι συνιστούν την αποφυγή ουσιών που μπορούν να ερεθίσουν το δέρμα (σαπούνια, χημικά κ.ά).
Επίσης θα πρέπει να δοθεί προσοχή στη φάση έξαρσης,σε τροφές όπως γάλα, αυγό, σιτηρά, ξηροί καρποί, σόγια και ψάρια, καθώς μπορεί να επιτείνουν το πρόβλημα. Προσπαθήστε να φοράτε βαμβακερά ανοιχτόχρωμα ρούχα.
Ποια είναι η ενδεικνυόμενη φαρμακευτική αγωγή
Για τη θεραπεία, στη φάση έξαρσης, ενδείκνυνται κορτιζονούχες κρέμες και αντισταμινικά. Σπάνια μπορεί ο γιατρός να συνταγογραφήσει κάποιο αντιβιοτικό αν η περιοχή του εξανθήματος έχει επιμολυνθεί.
Γενικές οδηγίες
- Αποφυγή χημικών ερεθιστικών, όπως απορρυπαντικά σε σκόνη, μαλακτικά ή λευκαντικά ρούχων.
- Πλένουμε τα ρούχα με ένα απλό απορρυπαντικό σε υγρή μορφή και χρησιμοποιούμε πρόγραμμα πλύσης με διπλό ξέβγαλμα.
- Μάλλινα ρούχα ή σκεπάσματα να μην έρχονται σε επαφή με το δέρμα του παιδιού γιατί δρουν ερεθιστικά.
- Κάνουμε καθημερινό μπάνιο στο παιδί διάρκειας 10-15 λεπτών με εμβάπτιση σε χλιαρό νερό και χωρίς σφουγγάρι ή έντονη τριβή( μπορούμε να κάνουμε και 2 μπάνια την ημέρα, αν το επιθυμούμε, χωρίς κατάχρηση σαπουνιού ή χρησιμοποιώντας μικκρή ποσότητα χλωρίνης σε γεμάτη μπανιέρα) .
- Σκουπίζουμε ταμποναριστά και όχι με τριβή της πετσέτας.
Τα συμπτώματα ποικίλλουν από άτομο σε άτομο και περιλαμβάνουν
- Κνησμός, ιδιαίτερα τη νύχτα
- Κόκκινες έως καφέ-γκρι κηλίδες, στα χέρια,στα πόδια, στους αστραγάλους, στους καρπούς, στο λαιμό, στο στήθος ,στο πρόσωπο ακόμη και στο τριχωτό της κεφαλής
- Χαρακτηριστικό είναι ότι η νόσος συχνά αρχίζει πριν από την ηλικία των 5 ετών και μπορεί να επιμένει στην εφηβεία και στην ενήλικη ζωή.
Παράγοντες που επιδεινώνουν την ατοπική δερματίτιδα
- Οι παράγοντες που μπορεί να επιδεινώσουν την πάθηση είναι:
- Ξηρό δέρμα, που μπορεί να προκύψει από τα παρατεταμένα ζεστά μπάνια
- Έντονο ξύσιμο,
- Διάφορα βακτήρια και ιοί
- Στρες
- Ιδρώτας
- Αλλαγές στην θερμότητα και την υγρασία
- Διαλύτες, καθαριστικά, σαπούνια και τα απορρυπαντικά
- Μαλλί σε ρούχα, όπως κουβέρτες και χαλιά
- Η σκόνη και η γύρη
- Ο καπνός του τσιγάρου και η ρύπανση του αέρα
- Αυγά, το γάλα, τα φυστίκια, η σόγια, τα ψάρια και το σιτάρι, σε βρέφη και παιδιά
Ραντεβού
